Longyearbyen (Na Uy) và Ushuaia (Argentina) mở ra cho du khách cơ hội chiêm ngưỡng cảnh quan nguyên sơ, động vật hoang dã quý hiếm và những khối băng hà mênh mông—cùng tinh thần bền bỉ và tình bằng hữu. Ở hai đầu Trái Đất, Longyearbyen, thành phố cực bắc nhất thế giới, và Ushuaia, thành phố cực nam nhất, phản chiếu nhau theo những cách đáng kinh ngạc. Cả hai tồn tại ở rìa của nền văn minh loài người, được bao quanh bởi hoang mạc băng giá vô tận. Nhưng chúng cũng sở hữu những nét cá tính và điều kỳ lạ riêng biệt.

Thành phố thứ nhất trải qua đêm vùng cực và mặt trời lúc nửa đêm, trong khi thành phố thứ hai có thể trải trọn bốn mùa chỉ trong một ngày. Một nơi chịu giá rét khắc nghiệt, nơi kia chịu gió dữ dội. Một nơi là cửa ngõ của 90% các chuyến du ngoạn Nam Cực; nơi còn lại là cửa ngõ của những hành trình Bắc Cực. Một nơi khởi đầu là thuộc địa khai thác than, nơi kia là thuộc địa giam giữ những tội phạm nguy hiểm nhất của Argentina. Ushuaia thực sự là cuối con đường, điểm cực nam của Xa Lộ Liên Mỹ (Pan American Highway). Longyearbyen thì chẳng có con đường nào vượt ra ngoài thị trấn.

Bất chấp sự hẻo lánh, cả hai đều có đại học, lễ hội âm nhạc, bảo tàng, ẩm thực cao cấp và những ngôi nhà sơn màu rực rỡ để nâng cao tinh thần. Với du khách, chúng đem đến cơ hội nhìn thấy những phong cảnh nguyên sơ đang thay đổi nhanh chóng, các loài động vật “ước một lần trong đời”, và băng hà rộng lớn.

Hai cực địa lý

Địa lý định hình cuộc sống ở cả hai nơi. Là thị trấn lớn nhất của quần đảo Svalbard, nằm cao trên Vòng Cực Bắc, Longyearbyen ở giữa phần đất liền Na Uy và Bắc Cực. Nó tọa lạc trên Spitsbergen, đảo lớn nhất của Svalbard giữa Bắc Băng Dương. Nằm giữa hai “lưỡi” sông băng, thị trấn chỉ có 2.400 người (đại diện cho con số đáng nể—50 quốc gia) và được đánh dấu bởi các tòa nhà công nghiệp, container hàng hải, cùng tàn tích khai mỏ bị bỏ hoang. Đồng rêu đài nguyên Bắc Cực trơ trụi phủ lên cảnh quan, được bao bọc bởi những ngọn núi đỉnh nhọn viền tuyết. “Cảm giác như bạn đang ở trên đỉnh thế giới,” Richard Bolstad, lễ tân tại Funken Lodge của thị trấn, nói.

Ushuaia, ngược lại, là một cảng biển sôi động ở quần đảo Tierra del Fuego, nơi dãy núi Martial lởm chởm phủ tuyết—một phần của Andes—kết thúc đột ngột tại eo biển Beagle. Ở phía nam, các dòng chảy dữ dội của eo Drake ngăn cách Nam Mỹ với Bán đảo Nam Cực. Với 82.000 cư dân, Ushuaia là mê cung của các con dốc, nơi cửa hàng lưu niệm và đồ dã ngoại phục vụ những du khách khoác áo lông vũ đang trên đường tới các chuyến thám hiểm Nam Cực, các hành trình trekking hay những cuộc phiêu lưu khác.

“Cảnh quan là một trong những điểm nhấn,” Santiago Mendizabal, quản lý vận hành tại Los Cauquenes Resort (Ushuaia), cho biết. “Sự đa dạng cảnh sắc trong năm thật ngoạn mục… cách dãy núi và biển liên tục thay đổi diện mạo tùy theo ánh sáng, mùa và thời tiết.”

Thời tiết khắc nghiệt

Mặt trời không mọc ở Longyearbyen từ tháng 10 đến tháng 2, bao trùm thị trấn trong thứ hoàng hôn siêu thực. Từ tháng 4 đến tháng 8, ánh sáng không tắt, phủ lên cảnh quan thứ ánh vàng của mặt trời lúc nửa đêm. Người dân dùng rèm cản sáng vào mùa hè và đèn chuyên dụng vào mùa đông để ổn định giấc ngủ. Cái lạnh Bắc Cực dữ dội chi phối cuộc sống. Không có đêm vùng cực thực sự vì chỉ nằm phía bắc Vòng Cực Nam, Ushuaia vẫn có những ngày tối kéo dài vào tháng 6 và 7, và 17 giờ ban ngày từ tháng 12 đến tháng 1. Do gió dữ dội, cư dân chèn đá lên mái nhà để tránh bị thổi bay. Một số cây thậm chí mọc nghiêng do những cơn gió vùng cực này. Nhưng nhiệt độ lại khá ôn hòa, lên tới 58°C.

Con người và lối sống

Cả hai cộng đồng đều sống theo các quy định môi trường nghiêm ngặt. Ở Longyearbyen, bạn không được nuôi mèo để bảo vệ quần thể chim dễ tổn thương. Bạn cũng không thể chôn cất trong tầng băng vĩnh cửu. Tầng băng này cũng buộc các tòa nhà phải dựng trên chân cọc. Ở Ushuaia, việc xử lý rác thải và bảo vệ động vật hoang dã được quản lý chặt chẽ nhằm gìn giữ hệ sinh thái mong manh.

Với hàng trăm con gấu trắng Bắc Cực quanh khu vực Longyearbyen, cư dân buộc phải mang theo súng khi rời thị trấn. Và điều đáng kinh ngạc là không ai khóa cửa để mọi người có thể chạy vào bất kỳ ngôi nhà nào nếu thấy gấu xuất hiện. Người dân cũng cởi giày khi vào hầu hết nơi công cộng—thói quen còn sót lại từ thời khai mỏ.

Dù đối mặt nhiều thử thách ở rìa thế giới, sự cô lập chung nuôi dưỡng khả năng kiên cường, tinh thần đồng đội và lòng tự hào nơi chốn ở cả hai nơi. Người Ushuaia, đặc biệt, rất thích “khoe” vị thế tận cùng thế giới: có Bảo Tàng Cuối Trái Đất, Tàu Hỏa Tận Cùng Thế Giới, Nhà Trọ Ở Cuối Thế Giới, Bưu Điện Cuối Thế Giới, cửa hàng quà tặng World’s End; và cả áo phông với dòng chữ fin del mundo “đúng bài”.

“Mọi người ở lại (Ushuaia) vì cuộc sống ở đây mang lại điều khó tìm nơi khác. Có một tinh thần cộng đồng mạnh mẽ, một sự gắn kết sâu sắc với thiên nhiên, và nhịp sống giúp bạn trân trọng những điều nhỏ bé,” Mendizabal nói. “Chúng tôi không thấy mình hẻo lánh hay bị cắt rời—chúng tôi thấy mình may mắn.”

“Mọi người giúp đỡ nhau,” Ruth Sainz, cư dân Longyearbyen và là giám đốc marketing tại Hurtigruten Svalbard, nói. “Ở đây có một ‘hiệu ứng Svalbard’ khiến người ta muốn ở lại,” Sainz bổ sung.

Ăn gì?

S

ôcôla thủ công và bia thủ công dường như là những thứ “phải có” ở nơi tận cùng Trái Đất. Fruene Cafe ở Longyearbyen bán bon bon làm tay, trong khi Ushuaia có vài tiệm sôcôla. Cư dân Longyearbyen nhâm nhi bia nấu bằng nước băng hà từ Svalbard Brewery, còn người Ushuaia uống bia Beagle.

Ngoài ra, ẩm thực tôn vinh đặc sản độc đáo của từng môi trường. Nhà hàng Huset ở Longyearbyen phục vụ thực đơn nếm 14 món tinh tế với những nguyên liệu Bắc Cực lạ: tuần lộc, hải cẩu (Na Uy cho phép săn hải cẩu), gà gô trắng, cua hoàng đế Bắc Cực, nhím biển, phù du, tắc kè biển, rau đèo, và mâm xôi biển. Nhà hàng Funktionærmessen cũng có những món tương tự.

Hãy cảm ơn vùng biển gần Ushuaia vì những đặc sản như cua hoàng đế phương nam, cá tuyết đen, trai lớn và cá hồi vua Patagonia. Các trang trại cung cấp món cừu Fuegian trứ danh với vị đậm đà, trong khi rừng địa phương ban tặng quả Calafate. Hãy nếm thử tại các nhà hàng như Kaupé Restaurant, Kalma Restaurant và Le Martial Restó.

Làm gì ngoài trời?

Longyearbyen có chèo kayak, lái ATV, thám hiểm hang băng, đạp xe và câu cá, cũng như trượt tuyết bằng mô tô, trượt chó kéo và leo sông băng băng qua những cánh tuyết tinh khôi của Svalbard. Hãy véo mình nếu bạn bắt gặp Cực Quang từ tháng 9 đến tháng 3 hoặc thỉnh thoảng nhìn thấy gấu trắng vào mùa hè. Những người mê động vật có thể bắt gặp tuần lộc (ngay trong thị trấn), cáo Bắc Cực, hải mã, hải cẩu, cá heo, cá voi và hàng trăm loài chim.

Với Vườn Quốc Gia Tierra del Fuego, Ushuaia là trung tâm phiêu lưu cho đi bộ đường dài, trượt tuyết núi, trượt ván, chèo thuyền buồm, chèo kayak, câu cá và thậm chí lặn biển. Thưởng ngoạn tầm nhìn toàn cảnh núi rừng và sông băng của công viên trên Tàu Hỏa Tận Cùng Thế Giới, và đếm những đàn chim cánh cụt dễ thương vô tận, cùng sư tử biển, chim biển và cá voi trong các chuyến du ngoạn trên biển.